🌊 Arrantza ondarea ez da iragana: etorkizunari begira dago 🐟
Itsasoa ikasgela bihurtzen denean eta tradizioa iparrorratz ⚓
1. 🌅 Itsasoa ez da soilik iragana
Ondareaz hitz egitean, maiz iraganera begiratzen dugu: museoak, artxiboak, zuri-beltzeko argazkiak. Baina Gipuzkoako kostaldean, arrantza ondarea ez da erlikia bat: sare bizia da. Portuetan, itsasontzietan, eta gazteek lehen aldiz traineratik edo ikasgela flotatutik itsasoa begiratzen duten begiradetan bizirik dirauen legatua da. ⛵
Begi Bistan-en uste dugu ondarea ez dela beirazko kutxetan gordetzen, baizik eta partekatu, azaldu eta bizi egin behar dela. Ezagutzen dena zaintzen da. Eta zaintzen denak belaunaldi berrietara irauteko aukera du. ♻️
2. 🧵 Arimadun lanbideak: itsasoaren memoria bizia
Orio, Getaria, Mutriku, Hondarribia… Portu bakoitzak bere istorioak ditu. Ez bakarrik arrantzaleenak, baita saregileenak, saskigileenak, ontzigileenak, merkatarienak, patroien eta patroienak ere. Esku trebeek eta begirada sakonek egindako lanbideak. Gaur egun, lurralde honen nortasunaren parte gisa aitortuak. 💬
Gure jarduera didaktikoetan, eskoletan zein familientzat, sarri esaten dugu: “Itsasoa ezin da ulertu bere jenderik gabe”. Korapilo bakoitzak, sare bakoitzak, hitz bakoitzak istorio bat dauka. Eta istorio horiek errespetuz, emozioz eta arduraz kontatzea da bizirik mantentzeko bidea. 👵👦
3. 🧭 Itsasotik ikastea: flysch-a eta trainera irakasle direnean
Urteak daramatzagu ikasgela itsasora eramaten, eta itsasoa ikasgelara ekartzen. Eta beti ikusten dugu zer gaitasun pedagogiko handia duen. Ez da soilik arrantzaz edo geologiaz hitz egitea. Enpatia, jakin-mina eta pentsamendu kritikoa piztea da gakoa. 🧠💡
Nerabe talde batek artisau-arrantzan aritutako familia baten istorioa entzuten duenean, edo kostaldeko biodibertsitatea nola aldatu den ulertzen duenean, zerbait pizten da. Zientziak ikasten dituzte, bai. Baina baita balioak ere: iraunkortasuna, errespetua, komunitatearen zentzua. 🌍❤️
Ondarea ez da bakarrik zer transmititzen den. Nola transmititzen den ere bada garrantzitsua: emozioz, galderaz, eta esperientzia errealen bidez. 🎓✨
4. 🚀 Etorkizunari begirako ondarea
Arrantza ondarea ez da iraganera mugatzen. Bizirik dago oraindik: ozeano-biologia ikastea erabakitzen duten gazteetan, trainerak maitasunez zaharberritzen dituztenetan, edo ibai ertzetan plastikoak biltzen dituztenetan. Ondare hori bizi-bizi dago proiektu berritzaileetan, zaintza oinarri duten ekimenetan, eta tokiko begiradatik eraikitako kontakizunetan. 🌱
Ura mugimenduan bezalako proiektuetan, herrietako plazetan eta ibai ertzetan ingurumen kontzientzia pizten denean 💧; El Behoria egitasmoan, Orioko portua egun batez esplorazio eta ikaskuntzarako gune bihurtzen denean 🎣; edo Territori Elkano programan, itsas ondarea XXI. mendeko ikuspegi global eta hezitzailearekin lotzen denean 🌐, argi geratzen da itsasoa oraindik ere berrikuntza sozial eta kulturalaren motorra dela.
Hau da begirada birsortzailea izatea: kontserbatzea ere eraldatzea dela ulertzea. Zaintzea ez da atzera egitea, aurrera egitea baizik, kontzientziaz. 🔄
5. 🌊 Itsasoa eskola eta ispilu gisa
Itsasoa ez da inoiz erretiratzen. Beti dauka zer erakutsi. Eta gaur egun, inoiz baino gehiago, entzun beharra dugu. Memoria eta etorkizuna, emozioa eta jakintza, zientzia eta kultura uztartzen dituzten kontakizunak behar ditugu. 📖🔬
Begi Bistan-en sare hori ehuntzen jarraituko dugu. Oinak kaian, begirada horizontean. Eta uste osoarekin: itsasoa ezagutzen denean zaintzen da, eta zaintzen denean, gidatu egiten gaitu. 🧶🛶
